Hiểu biết về quá trình hình thành ung thư

Ung thư là một nhóm của hơn 100 bệnh khác nhau. Tất cả chúng đều ảnh hưởng đến tế bào – đơn vị căn bản của cơ thể. Ung thư bắt đầu trong các tế bào. Các tế bào tạo nên các mô. Các mô tạo nên các cơ quan của cơ thể. Để hiểu về ung thư, rất có ích để biết các tế bào bình thường trở thành ung thư như thế nào.

Giống như các cơ quan khác trong cơ thể, phổi được tạo thành bởi nhiều loại tế bào. Bình thường, các tế bào phát triển và phân chia để tạo thành tế bào mới khi cơ thể cần chúng để giữ cho cơ thể được khỏe mạnh và thực hiện các chức năng thích hợp. Khi các tế bào phát triển, già đi, chúng chết và các tế bào mới thay thế chúng. Các tế bào già và chết đi theo một chương trình định sẵn nên còn gọi là chết tế bào theo chương trình.

Đôi khi quá trình có trật tự này bị rối loạn. Các tế bào mới được tạo thành khi cơ thể không cần chúng và các tế bào già không chết khi đáng lẽ chúng phải chết. Do các đột biến trong gen của tế bào, chúng đã trở thành những tế bào “bất tử” (không thể chết). Các tế bào thừa này tạo thành một khối mô gọi là u. Các u có thể lành tính hay ác tính.

Ảnh minh họa sưu tầm internet

Các u lành tính không phải là ung thư

– Các u lành tính hiếm khi đe dọa đến đời sống

– Nói chung, các u lành tính có thể được cắt bỏ và chúng thường không phát triển trở lại.

– Các tế bào từ các u lành tính không xâm nhập vào các mô xung quanh chúng.

– Các tế bào từ các u lành không lan tràn tới các phần khác của cơ thể.

Các u ác tính là ung thư

– Các u ác tính nói chung trầm trọng hơn các u lành tính. Chúng có thể đe dọa đến đời sống của bệnh nhân.

– Các tế bào ác tính là các tế bào bất thường và phân chia không theo trật tự và không kiểm soát được.

– Các u ác tính có thể được phẫu thuật cắt bỏ, nhưng đôi khi chúng phát triển trở lại.

– Các tế bào từ các u ác tính có thể xâm nhập và phá hủy các mô và các cơ quan lân cận: ung thư cổ tử cung xâm lấn bàng quang hoặc trực tràng.

– Các tế bào từ các u ác tính có thể lan tràn (di căn) tới các phần khác của cơ thể. Các tế bào ung thư lan tràn sau khi tách khỏi các u ban đầu (u nguyên phát) và đi vào dòng máu hoặc hệ thống bạch huyết. Các tế bào u xâm nhập các cơ quan khác và phá hủy các cơ quan này. Sự lan tràn của ung thư được gọi là di căn.

Khi ung thư lan tràn từ vị trí ban đầu tới một phần khác của cơ thể, u mới có cùng loại các tế bào bất thường và cùng tên như u nguyên phát. Ví dụ, nếu ung thư phổi lan tràn tới não, các tế bào ung thư ở não hiện thời là các tế bào ung thư phổi. Bệnh này là ung thư phổi di căn, không phải là ung thư não. Vì lý do này, nó được điều trị như ung thư phổi, không được điều trị như ung thư não. Các bác sĩ gọi khối u mới này là “bệnh ở xa” hoặc bệnh di căn.

Bài viết PGS.TS.BS Nguyễn Văn Chủ