Nghiên cứu tổng hợp một số 2-((3,4,5-trimethoxyphenyl)ethynyl)heteroaren làm nguyên liệu điều chế các dẫn xuất dị vòng của combretastatin A-4

Tác giả: Nguyễn Thị Thanh Bình, Thierry Lomberget, Roland Barret

TÓM TẮT

Tên tiếng Việt: Nghiên cứu tổng hợp một số 2-((3,4,5-trimethoxyphenyl)ethynyl)heteroaren làm nguyên liệu điều chế các dẫn xuất dị vòng của combretastatin A-4

Tên tiếng Anh: Synthesis of some 2-((3,4,5-trimethoxyphenyl)ethynyl)heteroaren compounds for use as material in preparation of heterocyclic derivatives of combretastatine A-4

Lĩnh vực: Nghiên cứu – Kỹ thuật

Từ khóa: Tổng hợp; nguyên liệu; dẫn xuất dị vòng; 2-((3,4,5-trimethoxyphenyl)ethynyl)heteroarenes; Sonogashira coupling reaction; combretastatin A-4, heterocyclic derivatives

Tóm tắt tiếng Việt:

Combretastatin A-4 (CA-4)1 là một stilbenoid được phân lập từ Combretum caffrum K. một cây thuộc họ Bàng được tìm thấy ở Nam Phi. Hoạt chất này có tác dụng ức chế mạnh và chọn lọc nhiều dòng tế bào ung thư, bao gồm cả những dòng đa kháng thuốc. Các nghiên cứu về sự liên quan giữa cấu trúc và tác dụng sinh học của CA-4 cho thấy tầm quan trọng của nhóm 3,4,5-trimethoxyphenyl và cấu hình Z của liên kết đôi. Trong khi đó những thay đổi thích hợp ở vòng B cho phép thu được các dẫn xuất nhiều tiềm năng. Các dẫn xuất (Z)-stilben (2a-c) của CA-4 trong đó vòng B được thay bằng dị vòng ngưng tụ có thể thu được từ phản ứng khử hóa chọn lọc không gian các dẫn xuất diarylacetylen (5a-c) tương ứng. Nghiên cứu này đã tiến hành tổng hợp một số dẫn xuất 2-((3,4,5-trimethoxyphenyl)ethynyl)heteroaren (5a-c) bằng phản ứng ghép đôi Sonogashira giữa 5-ethynyl-1,2,3-trimethoxybenzen (3) và các 2-iodoheteroaren (4a-c).

Nguyên liệu

Hóa chất đạt tiêu chuẩn được mua từ nhà cung cấp Merck KGaA.

Phương pháp nghiên cứu

– Tổng hợp hóa học: Tất cả các phản ứng đều được thực hiện trong môi trường khí argon, theo dõi bằng sắc ký lớp mỏng. Sản phẩm phản ứng được tinh chế bằng sắc ký cột và/hoặc kết tinh lại trong dung môi thích hợp.

– Xác định cấu trúc: Cấu trúc của các hợp chất 3, 4a-c, 7, 9 được xác định bằng cách so sánh nhiệt độ nóng chảy hoặc phổ 1H-NMR với dữ liệu được ghi nhận trong tài liệu.Cấu trúc của các hợp chất 5a-c được xác định thông qua phân tích phổ IR, 1H-NMR, 13C-NMRHRMS.

Kết quả

Đã tổng hợp được ba diarylacetylen là 2-((3,4,5-trimethoxyphenyl)ethynyl)-1-phenylsulfonyl-1H-indol (5a), 2-((3,4,5-trimethoxyphenyl)ethynyl)-1H-indol (5b) và 2-((3,4,5-trimethoxyphenyl)ethynyl)benzo[b]furan (5c). Hiệu suất củaquá trình tổng hợp các chất này từ 3,4,5-trimethoxybenzaldehyd (6) và heteroaren tương ứng lần lượt là 28%, 16% và 74%. Cấu trúc của các sản phẩm đã được xác định thông qua phân tích phổ IR, 1H-NMR, 13C-NMRHRMS. Phương pháp được mô tả có thể được ứng dụng để tổng hợp các diarylacetylen khác làm nguyên liệu điều chế các dẫn xuất (Z)-stilben của CA-4.

Tóm tắt tiếng Anh:

            Various 2-(3,4,5-trimethoxyphenyl)ethynyl)heteroarenes were synthesized by Sonogashira coupling reaction between 5-ethynyl-1,2,3-trimethoxybenzene and corresponding 2-iodoheteroarene. The heterocyclic moieties embedded in these compounds were 1-phenylsulfonyl-1H-indole, 1H-indole and benzo[b]furan, respectively. The structure of these products were determined by IR, 1H-NMR, 13C-NMR and HRMS. The described method showed helpful for synthesis of other diarylacetylenes as important materials for preparation of heterocyclic derivatives of combretastatin A-4.