Phòng ngừa và điều trị loãng xương ở bệnh nhân tiểu đường

1. Bệnh loãng xương là gì?

Sự chắc khỏe của xương cấu thành từ hai yếu tố là khối lượng xương và chất lượng xương. Loãng xương là một bệnh xảy ra do mật độ xương và chất lượng xương bị suy giảm. Khi tình trạng loãng xương xảy ra, xương sẽ trở nên yếu, giòn và dễ bị gãy.

Nếu bộ xương của con người được so sánh với các tòa nhà bê tông, các khoáng chất là thành phần tạo nên xương như canxi là phần bê tông và mật độ của các khoáng chất tạo nên xương chính là biểu thị mật độ xương. Phần cốt thép của tòa nhà chính là collagen kết nối của các tế bào trong xương, sự suy yếu của những kết nối này làm giảm sự chắc khỏe của xương và làm chất lượng xương suy giảm.

Nhiều người thường cho rằng loãng xương là một căn bệnh phổ biến ở người cao tuổi, nhưng đây là căn bệnh mà thế hệ người ở độ tuổi 50 cần chú ý. Đặc biệt, trong trường hợp phụ nữ, tình trạng mãn kinh sẽ khiến mật độ xương giảm nhanh sau tuổi 50.

Khi kiểm soát đường huyết kém, người bệnh sẽ có nguy cơ cao gặp nhiều biến chứng nguy hiểm, bao gồm tình trạng loãng xương ở bệnh nhân tiểu đường. Và tình trạng gãy xương có tần suất cao gấp đôi so với những người không mắc bệnh tiểu đường.

Trong các rối loạn chuyển hóa xương ở bệnh nhân tiểu đường, người ta cho rằng sự suy giảm chất lượng xương là yếu tố nguy cơ quan trọng dẫn đến tình trạng loãng xương hơn sự suy giảm khối lượng xương.

Khi người bệnh không kiểm soát được tình trạng tăng đường huyết trong thời gian dài, sự kích ứng oxy hoá sẽ xảy ra và các sản phẩm cuối glycation tiên tiến (AGE) có khả năng được tích lũy ở collagen trong hỗn hợp xương. Khi collagen bị thoái hóa do tăng đường huyết, xương sẽ mất đi sự mềm dẻo.

Theo nghiên cứu, một số loại thuốc uống điều trị bệnh tiểu đường có ảnh hưởng không tốt tới tình trạng xương khớp ở người bệnh. Như loại thuốc thiazolidine điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2 có tác dụng phụ ức chế sự hình thành xương và làm tăng tần suất gãy xương ở phụ nữ.

3. Biện pháp phòng ngừa loãng xương ở bệnh nhân tiểu đường

Để phòng ngừa loãng xương ở bệnh nhân tiểu đường, người bệnh cần cải thiện kiểm soát đường huyết, tăng cường xương, cơ bắp thông qua chế độ ăn uống, tập luyện và cố gắng phòng ngừa té ngã, gãy xương.

Về chế độ ăn uống, bệnh nhân cần bổ sung đủ canxi trong chế độ ăn uống hàng ngày và bổ sung tích cực các chất chứa vitamin D và canxi. Hiện nay, nam giới và phụ nữ Nhật Bản ở mọi lứa tuổi đang không đáp ứng đủ lượng canxi hấp thụ hàng ngày theo khuyến nghị của Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi. Đối với phụ nữ ở độ tuổi 50, nên bổ sung lượng canxi khuyến khích là khoảng 650 mg, nhưng thực tế phụ nữ Nhật Bản mới chỉ hấp thụ khoảng 500mg.

Ngoài các bài tập thể dục nhịp điệu như đi bộ, các bài tập thể dục nâng chân tại chỗ đơn giản hay tập squat có thể được mong đợi sẽ có tác dụng làm tăng mật độ xương. Thêm vào đó, vì tắm nắng có tác dụng thúc đẩy sản xuất vitamin D, nên chế độ tập luyện điều trị sẽ hiệu quả hơn nếu bao gồm cả tắm nắng.

Bên cạnh chế độ ăn uống và tập luyện, bệnh nhân tiểu đường cần ngăn ngừa loãng xương bằng cách duy trì điều trị bổ sung đủ insulin, do ngoài tác dụng làm giảm lượng đường trong máu insulin còn có tác dụng tạo xương.

Người bệnh tiểu đường cần kiểm tra tình trạng xương sau tuổi 50. Trong kiểm tra mật độ xương, có một phương pháp đo xương gót chân bằng sóng siêu âm và phương pháp đo xương như xương phần cẳng tay và thắt lưng bằng tia X. Trường hợp có một vết nứt mỏng ở chỏm xương đùi hoặc cột sống, trường hợp mật độ xương thấp hơn 70% trung bình đối với người trẻ tuổi hoặc trường hợp xác định rằng nguy cơ gãy xương cao hơn 70% và dưới 80%…là những trường hợp được chẩn đoán mắc bệnh loãng xương và phải điều trị bằng thuốc.

Tại Nhật Bản, tỷ lệ điều trị bằng thuốc đối với bệnh loãng xương rất thấp chỉ ở mức 20 đến 30%. Loãng xương là một bệnh không có triệu chứng, nhưng điều quan trọng là bệnh nhân cần tiếp tục dùng thuốc uống để ngăn ngừa gãy xương. Trọng tâm của điều trị bằng thuốc là “một loại thuốc ngăn chặn sự phá hủy xương”. Trước đây, thuốc Bisphosphonate là loại thuốc phổ biến trong điều trị loãng xương, nhưng từ năm 2013, thuốc tiêm Denosumab cũng đã được đưa vào sử dụng. Loại thuốc tiêm này được dùng 6 tháng một lần và người bệnh cần thiết phải uống thuốc bổ sung vitamin D3 và canxi.

Ngoài ra, các loại thuốc hormone tuyến cận giáp thúc đẩy sự hình thành xương và tăng khối lượng xương, thuốc bổ sung canxi cân bằng chuyển hóa xương và thuốc bổ sung vitamin D loại hoạt tính cũng được đưa vào sử dụng. Phụ nữ tương đối trẻ ở độ tuổi 50 và 60 có thể sử dụng thuốc SERM có tác dụng tương tự như nội tiết tố nữ estrogen.

Ngoài ra, loại thuốc metformin điều trị bệnh tiểu đường không những có thể cải thiện tình trạng kháng insulin mà còn có thể tác động lên các tạo cốt bào sinh xương để thúc đẩy quá trình tạo xương. Thuốc ức chế DPP-4 cũng có tác dụng giảm nguy cơ gãy xương.

Nguồn: https://kienthuctieuduong.vn/